XXXIV Poligraficzne Konfrontacje odbyły się 28 stycznia 2016 r. i była to kolejna, trzecia już edycja Konfrontacji zatytułowana DOTACJE NA INNOWACJE W POLIGRAFII 2014-2020, zorganizowane przez Stowarzyszenie Absolwentów Instytutu Poligrafii PW pod Honorowym Patronatem Sekretarza Stanu w Ministerstwie Rozwoju Jerzego Kwiecińskiego, oraz pod Patronatem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Tytułem wstępu, mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa stanowią 99,8 proc. wszystkich firm działających w Polsce, a to właśnie ta grupa przedsiębiorców może liczyć na największe wsparcie ze środków unijnych w ramach perspektywy finansowej 2014-2020. Uczestnikom Konfrontacji zaprezentowano najnowsze informacje dotyczące możliwości pozyskania dofinansowania dla firm, w szczególności z branży poligraficznej i produkcji opakowań w ramach nowej perspektywy unijnej, w tym zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym. Pokazano jak z sukcesem można łączyć naukę i biznes, co w efekcie końcowym owocuje nowymi, innowacyjnymi technologiami i produktami, na które firmy mogą skutecznie pozyskiwać dofinansowanie. Należy tutaj podkreślić, iż właśnie „Innowacja” i „Badania i Rozwój” to słowa klucze.
Współorganizatorem Konfrontacji był Integrator Systemów Poligraficznych Sp. z o.o., a partnerem naukowym: Zakład Technologii Poligraficznych Instytutu Mechaniki i Poligrafii WIP Politechniki Warszawskiej.
Na Konfrontacje, które odbyły się w Sali konferencyjnej Fundacji im. Stefana Batorego w Warszawie przybyli licznie przedstawiciele firm z branży poligraficznej i produkcji opakowań, jak również reprezentanci świata nauki, centrów badawczo-rozwojowych, organizacji branżowych i instytucji otoczenia biznesu.
Spotkanie otworzył, uczestników i gości przywitał Prezes Stowarzyszenia Absolwentów Instytutu Poligrafii Politechniki Warszawskiej - Andrzej Żurkiewicz. Po nim, głos zabrał moderator obecnych Konfrontacji Paweł Szarubka. Nakreślił on zakres Konfrontacji i przedstawił poszczególnych prelegentów.
Jako pierwsi wystąpili przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju, Iga Zupok-Gierwatowska, Radca Ministra oraz Robert Dzierzgwa, Naczelnik Wydziału Analiz Departamentu Strategii Rozwoju. Na wstępie wskazali, jakie są główne zmiany w finansowaniu unijnym w porównaniu z Perspektywą 2007-2013. Przede wszystkim inwestycje będą skoncentrowane na najbardziej prorozwojowych obszarach i dziedzinach gospodarki – tj. inteligentnych specjalizacjach. Podkreślili, iż specjalizacje te zostały określone na poziomie krajowym (20 specjalizacji z 5 obszarów), a także na poziomie regionalnym.
Ponadto, w ramach obecnej perspektywy preferowane będą działania przeznaczone dla sektora MŚP. Nastąpi tym samym znaczące ograniczenie wsparcia dla dużych firm. Kolejną „nowością” będzie szerszy zakres wsparcia poprzez wykorzystanie instrumentów finansowych: kapitałowych i dłużnych. Wachlarz oferowanych form wsparcia obejmuje przede wszystkim pożyczki, a także poręczenia i wejścia kapitałowe.
Następnie zostały przedstawione krajowe Programy Operacyjne: „Inteligentny Rozwój”, „Polska Wschodnia”, „Wiedza, edukacja i rozwój”, „Infrastruktura i Środowisko” wraz z dostępną alokacją na lata 2014-2020 oraz przykładowymi typami projektów. Jak podkreślili przedstawiciele Ministerstwa, po 2020 roku wsparcie unijne będzie nadal kontynuowane, natomiast w mniejszym stopniu w formie dotacji bezzwrotnych.
Po prezentacji Ministerstwa Rozwoju, głos zabrał Mateusz Szulc, Ekspert w Departamencie Programów Europejskich Banku Gospodarstwa Krajowego. Przedstawił założenia Poddziałania 3.2.2 „Kredyt na innowacje technologiczne” w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. Na wstępie omówił sukcesy „poprzednika” działania 3.2.2, czyli Działania 4.3 PO IG na lata 2007-2013. Jak podkreślił, „Kredyt technologiczny” został oceniony przez firmy, jako najlepszy instrument wsparcia. O sukcesie mogą świadczyć chociażby same liczby: 1528 wniosków o dofinansowanie, 717 podpisanych umów o dofinansowanie na łączną kwotę ok. 1,86 mld PLN, wartość udzielonych kredytów technologicznych 2,3 mld PLN.
Podkreślił, iż poligrafia, produkcja opakowań oraz branże pokrewne stanowiły ok. 10 % wszystkich projektów zrealizowanych w ramach działania 4.3, wskazując konkretne przykłady firm i projektów: m.in. GRAFIX Centrum Poligrafii Rafał Rausz - Wdrożenie nowej technologii aktywowania plazmowego do produkcji innowacyjnych etykiet IML-B o podwyższonej wytrzymałości, czy PPHU PABEX - Technologia fleksograficznego, dwustronnego pozycjonowanego drukowania folii opakowaniowych z jednoczesnym strefowym nanoszeniem powłok.
Następnie Mateusz Szulc omówił założenia działania „Kredyt na innowacje technologiczne”, przede wszystkim wskazując, jakie nowe rozwiązania wprowadzono przy obecnych naborach wniosków. Podkreślił, iż zmiany wynikają ze zdobytych w poprzedniej perspektywie doświadczeń. Przykładowo wprowadzono ranking projektów, tryb konkursu będzie zamknięty, a wnioski będą oceniane przez Panel ekspertów. Co więcej maksymalna wysokość premii technologicznej została zwiększona z 4 do 6 mln PLN. Kolejnym elementem prezentacji eksperta BGK było omówienie modelu wdrażania „kredytu”, koszty kwalifikowalne, a także przykład wyliczenia wysokości premii technologicznej. Ważną informacją podaną przez Mateusza Szulca było wskazanie, iż kolejny konkurs zostanie ogłoszony 1 czerwca 2016 r. i potrwa od lipca do września 2016 r. Alokacja przyznana na ten konkurs wyniesie 500 mln PLN.
Kolejnym prezenterem po przerwie kawowej był Mariusz Chrzanowski - Dyrektor Działu Projektów Komercyjnych (DPK) w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju. Wystąpienie objęło najważniejsze informacje na temat konkursów organizowanych przez NCBR w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, skierowanych do przedsiębiorców zamierzających realizować projekty badawczo – rozwojowe. Jak podkreślił w ramach nowej perspektywy na Priorytet I „Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa” przeznaczone zostanie . Hasło przewodnie dla Programu to: wsparcie projektów od pomysłu do rynku. Nacisk powinien być położony przede wszystkim na współpracę sektorów biznesu i nauki.
Przedstawił szczegółowo instrumenty I osi priorytetowej: „Szybka ścieżka”, „Demonstrator” oraz „Programy sektorowe”. Najważniejsze, jeśli chodzi o składanie wniosków w ramach dwóch pierwszych instrumentów, jest uzyskanie odpowiedzi, na jakim etapie prac badawczo-rozwojowych składany jest projekt, poprzez określenie poziomu gotowości technologicznej, z ang. technology readiness levels – TRLs. Dla „Szybkiej ścieżki” są to nawet bardzo wstępne badania przemysłowe, natomiast do „Demonstratora”, jak sama nazwa wskazuje, mają być projekty związane z pracami rozwojowymi tj. TRL = 6 i wyżej, dotyczące linii pilotażowej i wersji demonstracyjnej. Ostatni z instrumentów „Programy sektorowe” dotyczy programów finansowania prac B+R w przedsiębiorstwach w danym sektorze gospodarki. Są to projekty stanowiące odpowiedź na konkretne potrzeby przedstawicieli danego środowiska.
Pan Mariusz Chrzanowski przedstawił także koszty kwalifikowalne oraz kryteria oceny merytorycznej wniosków o dofinansowanie. Jak podkreślił, Centrum będzie prowadziło przyspieszoną procedurą oceny wniosków – ok. 60 dni. Na zakończenie swojej prezentacji omówił harmonogramy konkursów w 2016 r. Nabór w ramach „Szybkiej ścieżki” dla sektora MŚP zostanie przeprowadzony w II rundach: kwiecień – lipiec i wrzesień – grudzień, a dla dużych przedsiębiorstw w III kwartale 2016 r. Natomiast jeden z naborów w ramach instrumentu „Demonstrator” właśnie trwa (do 29.02), kolejny będzie w IV kwartale 2016 r. Podkreślił także, iż w 2017 roku pojawi się możliwość składania projektów programów sektorowych, co może stanowić szansę także dla branży poligraficznej i opakowań.
Następnie głos zabrała Kamila Kuleska, Z-ca Kierownika Wydziału Wdrażania Projektów EFRR w Mazowieckiej Jednostce Wdrażania Programów Unijnych. Na początku przedstawiła rolę Mazowieckiej Jednostki we wdrażaniu funduszy unijnych w Województwie Mazowieckim. Sektor MŚP jest silnie wspierany w ramach nowej perspektywy unijnej. Dotacje są przyznawane na działalność badawczo-rozwojową przedsiębiorstw, stwarzanie warunków dla powstawania i rozwoju MŚP, umiędzynarodowienie działalności, czy wdrażanie innowacji. Wyszczególniła, na jakie „Inteligentne specjalizacje” postawiono na Mazowszu, podkreślając, iż wybrano rozwiązania, które zapewnią dofinansowanie jak największej liczbie przedsiębiorców. Następnie wymieniła wraz z terminami naborów, jakie działania i w jakiej kwocie alokacji są przeznaczone na „Badania i rozwój” w ramach RPO. Będą to przede wszystkim Działania: 1.2 i 3.1, 3.2 i 3.3 wraz terminami naborów w 2016 roku. Pani Kamila Kuleska omówiła również instrumenty finansowe na innowacje w MŚP. Podkreśliła, iż na tą chwilę w województwie mazowieckim takim finansowaniem zostaną objęte po części projekty z zakresu wdrażania innowacji (z wyjątkiem wdrożenia prac B+R) oraz wszystkie projekty z zakresu e-handlu i wykorzystania ICT. Na koniec prezentacji przedstawiła w ramach dobrych praktyk projekty multibeneficjenta RPO z poprzedniej perspektywy, firmę poligraficzną: Drukpol.Flexo.
Kolejny wykład poprowadził dr Zbigniew Bończa-Tomaszewski z Zakładu Poliestrów, Epoksydów i Poliuretanów (NB-5) z Instytutu Chemii Przemysłowej. Instytut od wielu lat jest miejscem aktywnego dialogu nauki i biznesu w zakresie poszukiwania innowacji i nowatorskich rozwiązań technologicznych dla branży poligraficznej i produkcji opakowań. Podczas wystąpienia zaprezentował możliwości współpracy z Instytutem w zakresie nie tylko prowadzenia badań i prac rozwojowych nad innowacyjnymi technologiami i udoskonaleniami produktów, ale również w zakresie wsparcia w procesie ochrony własności przemysłowej (w tym w zakresie ochrony patentowej).
Pan dr Bończa-Tomaszewski przedstawił na wstępie przyczyny wzrostu zużycia farb sieciowanych UV w poligrafii. Następnie omówił dwa rodzaje procesów sieciowania UV, ich zalety i wady. W sposób szczegółowy omówił innowację, jaką wprowadził Instytut, a temat dotyczył kompozycji lakierniczych sieciowanych UV do zastosowań w poligrafii. Technologia ta jest jedną z najszybciej rozwijających się technologii farbiarskich stosowanych w poligrafii. Zastosowanie kompozycji sieciowanych UV w ostatnich latach wypiera za-stosowanie konwencjonalnych kompozycji ze względu na lepsze właściwości aplikacyjne (odporność chemiczną i uszkodzenia mechaniczne) i przetwórcze (kontrolowany i szybki proces utwardzania). Szybkie utwardzanie farby pozwala niemal od razu poddać arkusze dalszej obróbce. Nie wymagają ponadto stosowania pudru, umożliwiają łatwy zadruk podłoży niechłonnych, a zastosowane wraz z lakierami UV pozwala-ją znakomicie uszlachetnić prace. Jak przedstawił prelegent, w Instytucie Chemii Przemysłowej w ramach projektu rozwojowego opracowano kompozycje farbiarskie sieciowane UV modyfikowane nano-napełniaczami, które w porównaniu z dotychczas stosowanymi cechuje: lepsza kontrola sieciowania, lepsze właściwościami mechaniczne powłok i większa odporność na starzenie, a w procesie otrzymywania i modyfikacji spoiw, zwłaszcza pochodnych akrylowych, nano-napełniacz jest katalizatorem tych procesów, co po-woduje wyeliminowanie niekorzystnych reakcji ubocznych.
Kolejne wystąpienie przygotowała dr hab. inż. Hanna Żakowska, prof. COBRO - Zastępca Dyrektora ds. Naukowych w COBRO - Instytut Badawczy Opakowań. Zaprezentowała możliwości COBRO w zakresie projektowania rozwiązań innowacyjnych, współpracy badawczo-rozwojowej i wdrożeniowej. Wskazała, że COBRO jest członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Badawczych Instytutów Opakowaniowych (IAPRI), Światowej Organizacji Opakowań (WPO), Europejskiego Stowarzyszenia European Bioplastics czy Polskiej Izby Opakowań (PIO), co daje wielkie możliwości korzystania z wielu, także międzynarodowych programów.
Współpraca z Instytutem może dotyczyć materiałów, technologii, organizacji produkcji, działań marketingowych, szkoleń, nowych produktów i usług. Przykładowo COBRO może wykonać opinie i ekspertyzy związane z ekologią opakowań oraz gospodarką odpadami opakowaniowymi, w tym odpadami niebezpiecznymi. Wyniki przeprowadzanych badań czy certyfikacji mogą być wprowadzane do projektu składanego w ramach funduszy unijnych, co znacząco może podnieść jego wartość merytoryczną.
COBRO ma też znaczące sukcesy w realizacji projektów badawczych, m.in. projekt europejski CORNET (ERA-NET): Polylactic Acid (PLA) for new biobased packaging, w którym uczestniczą europejskie jednostki badawcze i grupy producentów, a także projekt kluczowy pod tytułem „Materiały opakowaniowe nowej generacji z tworzywa polimerowego ulegającego recyklingowi organicznemu”, realizowanego w ramach środków Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, czy projekt badawczy: System mechatroniczny do badania wpływu zawartości surowców odnawialnych na właściwości wytrzymałościowe materiałów opakowaniowych, finansowanego przez NCN.
Bardzo ciekawym projektem pokazującym, że innowacje mogą być bardzo blisko nas, jest Projekt „Biotrem Novum: Innowacyjna grupa opakowań kompostowalnych do kontaktu z żywnością”, finansowanego przez NCBiR - przedsięwzięcie pilotażowe. Jak wskazała prelegentka projekt dotyczył tworzenia talerzy i kubków z otrąb pszennych, produktu odpadowego z przemysłu zbożowo-młynarskiego. Innym ciekawym projektem, omówionym podczas prezentacji był Projekt „SelectPerm”, mający na celu opracowanie materiału opakowaniowego o selektywnej przepuszczalności O2/CO2 do pakowania świeżych, „oddychających” pro-duktów (mieszanki świeżych, krojonych owoców i mieszanki warzywne oraz sery „typu Camembert”), co przedłuży ich okres przydatności do spożycia (regulacja wymiany gazowej - przenikalności tlenu i ditlenku węgla).
Na zakończenie wystąpił moderator Konfrontacji Paweł Szarubka - Dyrektor Działu Funduszy Europejskich w firmie Integrator Systemów Poligraficznych Sp. z o.o. Przypomniał, że Polska, a w szczególności polski przemysł poligraficzny i opakowaniowy ma pełne podstawy ku temu, aby stać się za kilka lat liderem innowacyjnej Europy. Wartość produkcji poligraficznej w Polsce w dalszym ciągu wzrasta. Najważniejsze jest, aby odpowiednio zaplanować rozwój i skorzystać z wszystkich możliwych narzędzi i środków by ten cel osiągnąć. Wiele firm planując swój rozwój i chcąc nieustannie podnosić swoją konkurencyjność zastanawia się nad formami finansowania, a także możliwościami ubiegania się o wsparcie ze środków unijnych.
Paweł Szarubka szczegółowo omówił najważniejsze zmiany w zasadach udzielania dotacji unijnych dla przedsiębiorców, z uwzględnieniem specyfiki branży poligraficznej i produkcji opakowań, strategię prac przygotowawczych w zakresie planowanych projektów inwestycyjnych i zaprezentował na bazie swoich doświadczeń, najważniejsze elementy decydujące o sukcesie projektów w latach 2014-2020. Podczas wystąpienia omówił także inteligentne specjalizacje, zarówno krajowe, jak i regionalne. Prelegent przedstawił także wiele praktycznych rad w zakresie procesu kreowania innowacji, przygotowania koncepcji projektu zarówno od strony technologii, jak też uwzględniającej założenia finansowe. Omówił także niezwykle istot-ne aspekty odpowiedniego doboru wskaźników pod kątem sprawozdawczości i kontroli unijnych projektów, oraz omówił najważniejsze pułapki biurokratyczne czyhające na etapie przygotowania i rozliczania projektu unijnego.
Podsumowując należy podkreślić, iż większość konkursów, zwłaszcza w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych dopiero startuje, tak więc rok 2016 i kolejne przyniosą dla przedsiębiorstw, w tym również z branży poligraficznej i opakowań, ogromne możliwości rozwoju dzięki uzyskaniu dofinansowania z funduszy unijnych. Promowane będą zwłaszcza projekty innowacyjne i oparte na badaniach i rozwoju.
Konferencja odbyła się w dniu 28 stycznia 2016 r. w Warszawie, a jej kolejne edycje będą organizowane cyklicznie z częstotliwością uzależnioną od zmieniających się dynamicznie warunków i informacji w obszarze Funduszy Unijnych na lata 2014-2020.
Po każdej z prelekcji był czas na dyskusję i zadawanie pytań. Dyskusja jak zwykle była ożywiona i merytoryczna. Na tym zakończyły się XXXIV Poligraficzne Konfrontacje.
Uczestnikom dziękujemy za zainteresowanie tematem Konfrontacji i udział, a prelegentom za merytoryczne i bardzo interesujące wystąpienia.
Opracowanie: SAIP PW / Paweł Szarubka
Foto: Mirosław Pawliński / Świat Poligrafii Pro
