Ósma edycja Bookfest Chișinău, największego festiwalu książki w Republice Mołdawii, która odbyła się w dniach 3–7 września 2025 roku, zakończyła się spektakularnym sukcesem, przyciągając ponad 50 000 odwiedzających. Wydarzenie to, organizowane przez Związek Wydawców Rumunii we współpracy z lokalnymi instytucjami, umocniło swoją pozycję jako kluczowy punkt na kulturalnej mapie Mołdawii. Dzięki strategicznemu przesunięciu terminu z końca sierpnia na początek września, zbiegającemu się z rozpoczęciem roku akademickiego, Bookfest 2025 odnotował rekordową frekwencję, co potwierdza rosnące znaczenie literatury w życiu społecznym i kulturalnym kraju.
Wysokie patronaty i obecność liderów
Bookfest Chișinău 2025 odbywał się pod Wysokim Patronatem Prezydentów Rumunii i Republiki Mołdawii, co nadało wydarzeniu szczególną rangę. Uroczystego otwarcia dokonała prezydent Mołdawii Maia Sandu, która w swoim przemówieniu podkreśliła uniwersalną i jednoczącą moc książek:
„Książki żyją tylko wtedy, gdy są czytane. Uczą nas wolności, dają nadzieję i pomagają bronić prawdy oraz człowieczeństwa nawet w trudnych czasach” – stwierdziła prezydent Sandu.
W ceremonii otwarcia wzięli również udział premier Mołdawii Dorin Recean oraz Marta Kos, Europejska Komisarz ds. Rozszerzenia. Zaangażowanie Kos, która czytała młodym czytelnikom po rumuńsku, było wyraźnym sygnałem uznania ze strony Unii Europejskiej dla mołdawskiego dziedzictwa kulturowego i językowego. Obecność wysokich rangą przedstawicieli zarówno Mołdawii, jak i UE, podkreśla znaczenie Bookfest jako platformy dialogu międzykulturowego i dyplomacji kulturalnej.
Bogaty program i udział czołowych wydawnictw
Tegoroczna edycja Bookfest gościła ponad 30 wiodących wydawnictw z Rumunii i Mołdawii, w tym tak renomowane domy wydawnicze jak Humanitas, Polirom, Litera, Cartier czy Arc. Swoje stoiska miały również instytucje takie jak Wydawnictwo Akademii Rumuńskiej oraz Narodowe Muzeum Literatury Rumuńskiej. Program wydarzenia obfitował w premiery książek, sesje autografów oraz debaty z udziałem uznanych autorów, takich jak Mircea Cărtărescu, Gabriela Adameșteanu, Tatiana Țîbuleac oraz Radu Paraschivescu. Spotkania z pisarzami przyciągnęły tłumy czytelników, zarówno młodych, jak i starszych, co świadczy o ogromnym zainteresowaniu literaturą w Mołdawii.
Wspólny rynek książki i nowe wyzwania
Rumunia i Mołdawia od lat dzielą wspólny rynek książki oparty na języku rumuńskim, co sprzyja wymianie kulturalnej i literackiej. Jednak sektor wydawniczy w Mołdawii staje obecnie przed nowymi wyzwaniami, wynikającymi z decyzji Rumunii o podniesieniu stawki VAT na książki do 21%. Minister Kultury Mołdawii Sergiu Prodan zaapelował do rządu Rumunii oraz partnerów europejskich o podjęcie działań na rzecz zniesienia tych barier:
„Książki muszą pozostać mostem, a nie obciążeniem. Potrzebujemy mechanizmów, które ochronią wymianę kulturalną i pozwolą naszym branżom wydawniczym prosperować” – podkreślił Prodan.
Wysoki podatek VAT może utrudniać eksport mołdawskich książek na rynki rumuński i unijny, co stanowi zagrożenie dla dalszego rozwoju wspólnego rynku książki. Organizatorzy Bookfest oraz przedstawiciele sektora wydawniczego wyrazili nadzieję, że dialog między Mołdawią, Rumunią a instytucjami UE doprowadzi do wypracowania rozwiązań wspierających swobodny przepływ literatury.
Wspieranie przemysłów kreatywnych
Bookfest Chișinău to nie tylko targi książki, ale także istotna platforma dla mołdawskich przemysłów kreatywnych. Wydarzenie łączy literaturę i wydawnictwa z edukacją, dyplomacją kulturalną oraz gospodarką opartą na wiedzy. Po raz czwarty Bookfest odbył się w Centrum Mediacor na Uniwersytecie Państwowym Mołdawii, co podkreśla rosnące znaczenie infrastruktury kulturalnej kraju oraz jego zaangażowanie w rozwój talentów. Wydarzenie przyciągnęło zarówno profesjonalistów z branży, jak i młodych twórców, studentów oraz pasjonatów literatury, tworząc przestrzeń do wymiany pomysłów i inspiracji.
Organizacja i partnerzy
Bookfest Chișinău 2025 został zorganizowany przez Bibliotekę Narodową Republiki Mołdawii, Uniwersytet Państwowy Mołdawii, Związek Wydawców Mołdawii, Izbę Handlowo-Przemysłową Mołdawii oraz Związek Wydawców Rumunii. Wsparcie zapewniły Departament ds. Relacji z Republiką Mołdawii, Ministerstwa Kultury Rumunii i Mołdawii, a także strategiczni partnerzy, tacy jak Innovate Moldova oraz Ambasada Szwecji. Współpraca tych instytucji pozwoliła na stworzenie wydarzenia o międzynarodowym zasięgu, które nie tylko promuje literaturę, ale także wzmacnia więzi między Mołdawią, Rumunią i Unią Europejską.
Rekordowe wyniki i znaczenie kulturalne
Bookfest Chișinău 2025 pobił rekordy zarówno pod względem sprzedaży, jak i frekwencji, co potwierdza jego status najważniejszego wydarzenia literackiego w Mołdawii. Targi nie tylko przyczyniły się do promocji czytelnictwa, ale także wzmocniły rolę książek jako narzędzia budowania mostów między narodami i kulturami. Wydarzenie to pokazało, że literatura pozostaje żywym i istotnym elementem tożsamości Mołdawii, a także kluczowym czynnikiem w jej integracji z Europą.
Wnioski
Ósma edycja Bookfest Chișinău była nie tylko świętem książki, ale także wyrazem siły kultury w budowaniu dialogu i współpracy międzynarodowej. Rekordowa liczba odwiedzających, obecność prominentnych gości oraz bogaty program wydarzeń świadczą o rosnącym znaczeniu festiwalu na arenie międzynarodowej. Wyzwania, takie jak bariery podatkowe, wymagają jednak dalszej uwagi i współpracy między Mołdawią, Rumunią a Unią Europejską, aby zapewnić, że książki pozostaną dostępnym i inspirującym dobrem dla wszystkich. Bookfest Chișinău 2025 to dowód na to, że literatura ma moc jednoczenia ludzi, niezależnie od granic.
Na podstawie informacji organizatora
