W 2025 roku Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju stanie się centrum międzynarodowej współpracy na rzecz zachowania dziedzictwa europejskiego papiernictwa. W dniach 4–5 marca 2025 roku odbyła się konferencja „Europejskie Młyny Papiernicze z Epoki Ręcznego Czerpania Papieru – Międzynarodowy Projekt Wpisu na Listę UNESCO”, która zgromadziła przedstawicieli pięciu krajów: Polski, Czech, Hiszpanii, Niemiec i Włoch. Wydarzenie to, opisane szczegółowo na stronie Konferencja Europejskie Młyny Papiernicze, miało na celu rozpoczęcie prac nad wnioskiem o ocenę wstępną do UNESCO, kluczowym krokiem w procesie wpisu historycznych młynów papierniczych na Listę Światowego Dziedzictwa.
Konferencja była częścią ambitnego projektu, w ramach którego sześć wyjątkowych papierni – w Dusznikach-Zdroju (Polska), Velkich Losinach (Czechy), Capellades (Hiszpania), Homburgu i Niederzwönitz (Niemcy) oraz Pescii (Włochy) – ma szansę znaleźć się pod ochroną UNESCO. Polska, jako lider inicjatywy, odgrywa kluczową rolę w koordynacji działań między państwami. Podczas wydarzenia podpisano porozumienie regulujące współpracę między tymi papierniami, co stanowi formalny krok w kierunku realizacji wspólnego celu. Sygnatariuszami byli m.in. Maciej Szymczyk z Dusznik-Zdroju oraz przedstawiciele pozostałych młynów, co podkreśliło międzynarodowy wymiar projektu.
Pierwszy dzień konferencji, 4 marca, rozpoczął się od powitania gości przez dr. hab. Macieja Szymczyka, dyrektora Muzeum Papiernictwa, który przypomniał o znaczeniu papieru w rozwoju cywilizacji. Następnie głos zabrała Bożena Żelazowska, sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, podkreślając, że wspólne działania pięciu krajów jednoczą Europę w ochronie jej kulturowego dziedzictwa. Program obejmował zwiedzanie muzeum, w tym warsztaty czerpania papieru, oraz wykłady, m.in. dr Emilii Dziewieckiej o architekturze młynów papierniczych. Dzień zakończył się naradą ekspertów pod przewodnictwem prof. Bogusława Szmygina, prezesa Polskiego Komitetu ICOMOS, dotyczącą przygotowania dokumentacji do UNESCO.
Drugi dzień, 5 marca, poświęcono wyjazdowi studyjnemu do papierni w Velkich Losinach w Czechach. Uczestnicy – w tym przedstawiciele ministerstw, konserwatorzy zabytków i samorządowcy – mieli okazję wymienić doświadczenia i pogłębić współpracę. To praktyczne podejście pozwoliło na lepsze zrozumienie specyfiki każdej z papierni zaangażowanych w projekt. Wyjazd podkreślił także transgraniczny charakter inicjatywy, łącząc teorię z realnym obcowaniem z historycznymi obiektami.
Projekt wpisu na listę UNESCO ma ogromne znaczenie dla zachowania europejskiego dziedzictwa. Od XVI do XIX wieku Europa była liderem w produkcji papieru czerpanego, a dziś pozostało jedynie około 25 takich młynów. Ich unikatowość – zarówno pod względem technologicznym, jak i kulturowym – sprawia, że zasługują na najwyższą ochronę. Młyn w Dusznikach-Zdroju, pochodzący z 1562 roku, jest jednym z najstarszych i najlepiej zachowanych przykładów, z unikatową architekturą przypominającą szlachecki dworek oraz polichromiami z XVII i XVIII wieku. Konferencja była kolejnym etapem po wpisaniu młynów na Listę Informacyjną UNESCO w 2024 roku, a wniosek o ocenę wstępną ma zostać złożony do 15 września 2025 roku.
Organizatorami wydarzenia były Muzeum Papiernictwa, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego oraz Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej NOVUM. Konferencja nie tylko wzmocniła współpracę międzynarodową, ale także pokazała, jak lokalne dziedzictwo może zyskać globalne znaczenie. Dla Dusznik-Zdroju i innych regionów to szansa na promocję, rozwój turystyki i ochronę historycznych skarbów. Szczegóły projektu i jego postęp można śledzić na stronie muzeum, która na bieżąco relacjonuje te działania.
Na podstawie informacji Muzeum Papiernictwa
