Centra Badawcze ABB w Niemczech i Szwecji otrzymały prestiżową nagrodę ITEA Award of Excellence 2025 w kategorii innowacji podczas ceremonii w Portugalii, która odbyła się 16 września 2025 roku. Wyróżnienie przyznano za pionierski projekt EXPLAIN, finansowany ze środków Unii Europejskiej, w ramach którego ABB we współpracy z partnerami z trzech krajów opracowało przełomowe metody tworzenia przejrzystej, niezawodnej i przyjaznej dla użytkownika sztucznej inteligencji (AI) dla przemysłu procesowego.
Projekt EXPLAIN (EXPLanatory interactive Artificial intelligence for INdustry) skupił się na rozwijaniu tzw. wyjaśnialnej sztucznej inteligencji (XAI), która pozwala operatorom i ekspertom przemysłowym lepiej rozumieć decyzje podejmowane przez systemy AI, zwiększając ich zaufanie do tych technologii. Innowacyjne podejście projektu, łączące zaawansowane badania nad AI z silną współpracą przemysłową, zaowocowało praktycznymi rozwiązaniami, które znajdują zastosowanie w rzeczywistych operacjach przemysłowych. Projekt realizowany był w latach 2022–2025 i objął 15 partnerów z Niemiec, Szwecji i Holandii, w tym firmy takie jak Boliden, Södra, LEAG, a także renomowane uczelnie, m.in. Uniwersytet w Hildesheim, Uniwersytet Techniczny w Darmstadt, Uniwersytet w Umeå czy Uniwersytet Techniczny w Delfcie.
Kluczowe osiągnięcia projektu EXPLAIN
Projekt EXPLAIN skoncentrował się na trzech kluczowych obszarach przemysłu: górnictwie, energetyce oraz przemyśle celulozowo-papierniczym. W każdym z nich ABB, we współpracy z partnerami, opracowało i przetestowało rozwiązania oparte na wyjaśnialnej sztucznej inteligencji, które nie tylko zwiększają efektywność procesów, ale także umożliwiają operatorom lepsze zrozumienie działania systemów AI.
Górnictwo: Współpraca z Boliden
W sektorze górniczym ABB współpracowało z firmą Boliden, szwedzkim liderem w branży wydobywczej, nad optymalizacją procesów flotacji. Wykorzystując wyjaśnialną sztuczną inteligencję, opracowano systemy, które zwiększają harmonizację i efektywność procesów. „Zaangażowanie ekspertów przemysłowych na każdym etapie projektu pozwoliło osiągnąć konkretne rezultaty” – powiedział Rasmus Tammia, menedżer programu ds. sztucznej inteligencji w górnictwie w firmie Boliden. „EXPLAIN pokazał, jak AI może być stosowane w przemyśle w nowy, bardziej przejrzysty sposób, a my z niecierpliwością czekamy na dalsze rozwijanie tych osiągnięć”.
Przemysł celulozowo-papierniczy: Partnerstwo z Södra
W branży celulozowo-papierniczej ABB, wraz z partnerami akademickimi, współpracowało z firmą Södra nad poprawą stabilności jakości pulpy w procesie digestora. Kluczowym elementem było zastosowanie wyjaśnialnej AI, która pozwala operatorom lepiej zrozumieć decyzje podejmowane przez systemy oraz dostosować je do rzeczywistych potrzeb. „Dzięki projektowi EXPLAIN zyskaliśmy nowe możliwości zastosowania sztucznej inteligencji w przemyśle” – zauważył Andreas Darnell, starszy inżynier ds. rozwoju technologii w Södra Cell. „Projekt podkreślił znaczenie stawiania człowieka w centrum procesu, co tworzy najlepsze warunki dla budowania zaufania i niezawodności systemów”.
Energetyka: Rozwiązania dla LEAG
W sektorze energetycznym ABB opracowało system wykrywania anomalii oparty na AI we współpracy z niemiecką firmą LEAG. Rozwiązanie to nie tylko sygnalizuje potencjalne problemy, ale także dostarcza szczegółowych wyjaśnień dotyczących tego, co, gdzie i dlaczego się dzieje. Dzięki temu operatorzy elektrowni mogą lepiej rozumieć i reagować na sytuacje nietypowe. „Współpraca naukowców z różnych dziedzin z ekspertami przemysłowymi w ramach projektu EXPLAIN stworzyła dynamiczne i wysoce produktywne środowisko” – powiedział dr Jan Koltermann, lider projektu digitalizacji w LEAG. „Dla LEAG projekt dostarczył cennych informacji na temat wyjaśnialnej sztucznej inteligencji i jej praktycznych zastosowań, zarówno w sterowniach elektrowni, jak i w analizie rynku energii”.
Wpływ projektu i plany na przyszłość
Projekt EXPLAIN zaowocował nie tylko praktycznymi prototypami, ale także ponad 70 publikacjami naukowymi oraz publicznie dostępnym przewodnikiem po wyjaśnialnej sztucznej inteligencji dla przemysłu procesowego. Wyniki projektu są obecnie gotowe do skalowania na szerszą gamę środowisk przemysłowych, co pozwoli na dalsze zwiększanie efektywności operacji opartych na danych w różnych sektorach przemysłu.
„Jesteśmy niezwykle dumni z tego, że nasze centra badawcze otrzymały to wyróżnienie” – powiedział dr Jan-Henning Fabian, szef Centrum Badawczego ABB w Niemczech. „Nagroda pokazuje, jak wiele możemy osiągnąć, łącząc wiodącą technologię z bliską współpracą z przemysłem i środowiskiem akademickim. Udało nam się pokazać, że sztuczna inteligencja może być zarówno zrozumiała, jak i użyteczna, przynosząc realne korzyści dla naszych klientów”.
O projekcie EXPLAIN
Projekt EXPLAIN (EXPLanatory interactive Artificial intelligence for INdustry) trwał od 2022 do 2025 roku i obejmował 15 partnerów z Niemiec, Szwecji i Holandii. Wśród nich znalazły się:
Niemcy: ABB Corporate Research, Eraneos, LEAG, Uniwersytet w Hildesheim, Uniwersytet Techniczny w Darmstadt.
Szwecja: ABB Corporate Research, Boliden, Södra, Uniwersytet w Umeå, Uniwersytet w Linköping, Viking Analytics.
Holandia: Uniwersytet Techniczny w Delfcie, MEK, Prodrive Technologies, Signify.
Projekt otrzymał wsparcie finansowe od narodowych agencji w trzech krajach: niemieckiego Federalnego Ministerstwa Badań, Technologii i Przestrzeni Kosmicznej (BMFTR), szwedzkiej agencji Vinnova oraz holenderskiej Netherlands Enterprise Agency (RVO). Dzięki wsparciu oraz ramom programu ITEA możliwe było przeprowadzenie tej międzynarodowej współpracy.
O ITEA i ABB
ITEA (Information Technology for European Advancement) to jeden z europejskich programów klastrowych EUREKA, wspierający innowacje w dziedzinie oprogramowania i cyfryzacji. Jego celem jest wzmacnianie konkurencyjności Europy poprzez projekty realizowane we współpracy między firmami, instytutami badawczymi i uczelniami. Co roku ITEA przyznaje nagrody Awards of Excellence dla projektów, które osiągnęły przełomowe wyniki w zakresie innowacji, wartości biznesowej i standaryzacji.
ABB to globalny lider technologiczny w dziedzinie elektrifikacji i automatyzacji, który umożliwia bardziej zrównoważoną i efektywną przyszłość. Łącząc swoją wiedzę inżynieryjną i cyfrową, ABB pomaga przemysłom działać na wysokim poziomie wydajności, zwiększając ich produktywność i zrównoważony rozwój. Firma z ponad 140-letnią historią zatrudnia około 110 000 pracowników na całym świecie, a jej akcje są notowane na szwajcarskiej giełdzie SIX Swiss Exchange (ABBN) oraz Nasdaq Stockholm (ABB). Więcej informacji na stronie: www.abb.com.
Podsumowanie
Nagroda ITEA Award of Excellence dla projektu EXPLAIN to dowód na to, że połączenie zaawansowanych badań naukowych, współpracy międzynarodowej i praktycznego podejścia do potrzeb przemysłu może przynieść przełomowe rezultaty. Wyjaśnialna sztuczna inteligencja opracowana w ramach projektu nie tylko zwiększa efektywność procesów przemysłowych, ale także buduje zaufanie do technologii AI, stawiając człowieka w centrum procesu decyzyjnego. Dzięki takim inicjatywom jak EXPLAIN, ABB umacnia swoją pozycję jako lider w dziedzinie innowacji technologicznych, które mają realny wpływ na przyszłość przemysłu.
Na podstawie informacji firmy ABB
